Quy định liên quan đến thừa kế tài sản, đất đai

Bai 1

Thừa kế theo di chúc

Chia sẻ về những quy định liên quan đến thừa kế đất đai, tài sản, ThS – LS Phạm Thị Bích Hảo, Giám đốc Công ty luật TNHH Đức An, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, hiện có hai loại thừa kế, gồm thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật.

 

Thừa kế theo di chúc

Theo quy định tại Điều 624 Bộ Luật Dân sự 2015: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”

Theo quy định này, ý chí của một cá nhân chuyển tài sản của mình sau khi chết cho người khác được thông qua di chúc.

Hình thức của di chúc: Di chúc phải được lập bằng văn bản; đối với di chúc quyền sử dụng đất thì phải được công chứng.

Người lập di chúc

Người lập di chúc là người mà theo quy định của pháp luật có quyền lập di chúc để định đoạt khối tài sản của mình cho những người khác còn sống sau khi chết với ý chí hoàn toàn tự nguyện.

Điều 630. Di chúc hợp pháp cần đủ các điều kiện sau:

- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc, không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép.

- Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội, hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.

- Di chúc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.

- Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

- Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều 630 Bộ luật dân sự.

- Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực.

Như vậy, di chúc miệng vẫn có tính pháp lý nếu như người di chúc miệng có mặt người làm chứng, di chúc được ghi chép lại và có sự chứng nhận của người làm chứng.

Quyền của người lập di chúc

- Người lập di chúc có quyền chỉ định người thừa kế, truất quyền hưởng di sản của người thừa kế;

- Người lập di chúc có quyền phân định phần di sản cho từng người thừa kế;

- Người lập di chúc có quyền dành một phần tài sản trong khối tài sản để di tặng, thờ cúng;

- Người lập di chúc có quyền giao nghĩa vụ cho người thừa kế. Người thừa kế có quyền hưởng thừa kế và thực hiện nghĩa vụ của người để lại di sản trong phạm vi di sản được hưởng;

- Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.

Người thừa kế theo di chúc

Người thừa kế phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và cònQuy định liên quan đến thừa kế tài sản, đất đai sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Người được hưởng di sản theo di chúc sẽ được phân chia di sản theo nội dung của di chúc.

Có những trường hợp mặc dù người thừa kế là người được hưởng di sản theo nội dung của di chúc nhưng pháp luật không cho phép họ được quyền hưởng di sản, chỉ trừ khi người để lại di sản biết hành vi của những người đó nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc:

- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

Trường hợp người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

Theo quy định tại điều 644 Bộ Luật dân sự 2015 quy định những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

“1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

- Con thành niên mà không có khả năng lao động.

2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”

Thừa kế theo pháp luật

Điều 649 Bộ Luật dân sự 2015 quy định: “Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.”

So với thừa kế theo di chúc thì việc ai được hưởng thừa kế và họ được hưởng bao nhiêu đối với phần di sản đó hoàn toàn dựa theo quy định của pháp luật.

Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

Trường hợp 1: Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp không có di chúc.

Trường hợp 2: Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp có di chúc nhưng di chúc không hợp pháp

Trường hợp 3: Thừa kế theo pháp luật được áp dụng đối với phần di sản không được định đoạt trong di chúc

Trường hợp 4: Trong trường hợp toàn bộ những người thừa kế đã chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc.

Trường hợp 5: Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp người thừa kế theo di chúc không có quyền hưởng tài sản

Trường hợp 6: Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp người thừa kế theo di chúc từ chối quyền hưởng di sản.

Người thừa kế theo pháp luật

Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau:

“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1.Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.”

Hàng thừa kế theo pháp luật được hiểu là nhóm người trong một hàng quan hệ cùng mức độ gần gũi với người để lại di sản thừa kế.

Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Bên cạnh đó theo quy định tại Điều 652 Bộ Luật Dân sự 2015 về Thừa kế thế vị:

“Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.”

Theo quy định trên thừa kế thế vị là việc con thay thế vị trí của vố và mẹ đẻ nhận di sản thừa kế từ ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, cụ nội, cụ ngoại nếu bố mẹ đã chết trước hoặc cùng thời điểm với những người này. Thừa kế thế vị chỉ xảy ra ở hàng thừa kế thứ nhất.

Trên đây là tư vấn của luật sư về pháp luật hiện hành liên quan đến thừa kế, bạn đọc có thể tham khảo.

Chia sẻ bài viết này

Bài viết khác

Những loại hình nhà đầu tư trên thị trường bất động sản
03/10/2023 Ban nội dung

Những loại hình nhà đầu tư trên thị trường bất động sản

Đầu tư bất động sản luôn là loại hình đầu tư phổ biến đối với các nhà đầu tư tham vọng, bất kể đó là tổ chức, cá nhân, nhà đầu tư ngắn hạn hay dài hạn. Điều đó càng đúng khi quá trình đô thị hóa được đẩy nhanh, dẫn tới giá trị bất động sản sẽ tăng qua từng năm.

Khách hàng TP.HCM chọn ngày mưa để mua căn hộ
03/10/2023 Ban nội dung

Khách hàng TP.HCM chọn ngày mưa để mua căn hộ

Lường trước nỗi khổ ngập lụt khi mùa mưa đến, nhiều người dân TP.HCM chọn đi xem nhà vào tháng mưa để tự kiểm chứng thực trạng cơ sở hạ tầng dự án.

Thấy gì từ những siêu biệt thự xa xỉ giá 700 tỷ đồng/căn?
03/10/2023 Ban nội dung

Thấy gì từ những siêu biệt thự xa xỉ giá 700 tỷ đồng/căn?

Đã xuất hiện những sản phẩm biệt thự có giá lên đến 700 tỷ đồng/căn, tạo ra mức giá mới trên thị trường bất động sản.

Gợi ý đồ nội thất tiết kiệm không gian cho căn hộ độc thân
03/10/2023 Ban nội dung

Gợi ý đồ nội thất tiết kiệm không gian cho căn hộ độc thân

Trang trí tối giản là xu hướng hoàn toàn phù hợp với các đối tượng độc thân và sống một mình trong các căn hộ studio có diện tích hạn chế. Theo đó, cách bố trí các đồ dùng nội thất trong căn phòng thường có khả năng gấp gọn, treo lên tường hoặc linh hoạt đặt để ở bất cứ đâu để giúp chủ nhân có thêm có thêm không gian sống thoáng đãng và thoải mái.

Tư vấn thiết kế và bố trí nội thất nhà ống 1 tầng cho người mệnh Thủy
03/10/2023 Ban nội dung

Tư vấn thiết kế và bố trí nội thất nhà ống 1 tầng cho người mệnh Thủy

KTS đã tư vấn bố trí nội thất cho căn nhà ống đảm bảo được sự thoáng đãng, tiện nghi và hợp với chủ nhà mệnh Thủy.

Tôi dự định cầm sổ đỏ đất quê để mua nhà thành phố
03/10/2023 Ban nội dung

Tôi dự định cầm sổ đỏ đất quê để mua nhà thành phố

Không muốn bán đất quê nhưng vẫn thích có nhà thành phố, nhiều người trẻ buộc phải tiết kiệm chi tiêu và sẵn sàng trả lãi vay ngân hàng gần hết thu nhập, bỏ qua rủi ro tài chính.

Ban công chỉ từ 2m² cũng có thể biến thành nơi lưu trữ đồ gọn gàng
03/10/2023 Ban nội dung

Ban công chỉ từ 2m² cũng có thể biến thành nơi lưu trữ đồ gọn gàng

Những thiết kế tủ lưu trữ ở ban công dưới đây sẽ đem lại cho bạn thấy những giải pháp lưu trữ đồ vô cùng hữu hiệu dù nhà có chật đến mấy.

Lưu ý quan trọng chọn mua căn hộ không bị 'hớ', bán lời cao cho thuê dễ
03/10/2023 Ban nội dung

Lưu ý quan trọng chọn mua căn hộ không bị 'hớ', bán lời cao cho thuê dễ

Những điều sau đây cần phải lưu ý từ khi chọn mua để tránh phải hối hận về sau. Các căn hộ nắm được những lợi thế này chắc chắn sẽ dễ cho thuê và hút khách mua khi bán.

Kinh nghiệm mua chung cư lần đầu để không bị ‘hớ’ mất oan tiền tỷ
03/10/2023 Ban nội dung

Kinh nghiệm mua chung cư lần đầu để không bị ‘hớ’ mất oan tiền tỷ

Nếu không tìm hiểu về tính pháp lý của dự án nhà chung cư, rất dễ bị mất tiền oan vì dự án bị thu hồi, dính kiện tụng, chậm hoặc không ra được sổ hồng…

Tin đăng trong khu vực

ai tour icon

Mới! MOGIVERSE cập nhật icon Gold cho không gian đã có bản cải tạo thiết kế.

Vui lòng nhấn vào chế độ VR Tour - Chọn AI Design để trải nghiệm không gian nội thất đã cải tạo

ai tour icon